Zielone ściany ratunkiem dla miast

Przestrzeń publiczna przede wszystkim powinna być funkcjonalna. Nie można przy tym jednak zapominać o estetyce i zachowaniu proporcji między tym, co nowoczesne a naturą. Fakt jest taki, że przez wiele lat często nie przykładano zbytniej uwagi do tego, aby w miastach dać mieszkańcom możliwość do obcowania z przyrodą. Owszem, w miastach funkcjonowały i funkcjonują parki, jednak w przestrzeni użytkowej dominuje beton. To z kolei przekłada się na wiele innych kwestii związanych z funkcjonowaniem miast. Odprowadzanie opadów, retencja, wysoka temperatura – to zagadnienia, z którymi trzeba się zmierzyć w najbliższych latach. I dopiero od pewnego czasu zaczęto dostrzegać, jak ważną rolę w rozwiązaniu właściwie już istniejących problemów pełni dostęp w przestrzeni publicznej do przyrody.

Brakuje miejsca. Co robić?  
Miasta mają problem z miejscem, a jeżeli już ono jest, to zarządcy wolą je sprzedać i zasilić w ten sposób budżet. Ciasna zabudowa nie pozwala na stworzenie nowych zielonych przestrzeni. Niekiedy nawet nie ma szans na nasadzenie drzew. A jak wynika z badań, obecność zieleni, drzew w przestrzeni publicznej pozwala na obniżenie temperatury podczas upałów nawet o kilkanaście, stopni. W dobie globalnego ocieplenia, może się to okazać wręcz zbawienne.
Co zatem robić, aby wpuścić przyrodę w miejsca, w których od wielu lat dominuje beton? Stworzyć ogrody wertykalne, czyli tzw. zielone ściany. W niektórych częściach świata to rozwiązanie stosuje się już dość powszechnie. Powstają zielone budynki, w których ogrody wertykalne funkcjonują na każdym kroku. W Polsce zielone ściany są oczywiście obecne, jednak zdaje się, że jesteśmy dopiero na początku ich wykorzystywania – zwłaszcza w przestrzeni publicznej.

Co to takiego?
Ogrody wertykalne stwarzają właściwie nieograniczone możliwości aranżacji wnętrz. Są naturalnym elementem, która poprawia klimat naszego otoczenia, dają cień, filtrują zanieczyszczenia. Zielone ściany mogą być mobilne. I nie ma tutaj żadnych skomplikowanych rzeczy. Ogrody wertykalne to nic więcej, jak pionowe ściany, w których – dzięki odpowiednim „doniczkom” – można sadzić roślinność. Zielone ściany mogą znajdować się wewnątrz budynków, jak i na zewnątrz. Pozwalają choćby na ukrycie brzydkich fasad, ograniczają hałas, itp. Są ekologiczne i sprawiają, że całe miasta stają się bardziej przyjazne środowisku naturalnemu. Oczywiście przy ich tworzeniu trzeba zwrócić uwagę na kilka czynników. Ważne jest odpowiednie nasłonecznienie, odpowiednio dobrana roślinność. Nie jest to jednak nic z czym sobie nie można łatwo poradzić. Zielone ściany mogą stosunkowo małe i mobilne – można z nich tworzyć swego rodzaju kompozycje, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby pokrywały duże, pionowe obszary budynków.

Nie tylko duże miasta
Zielone ściany spotkać można zazwyczaj w dużych miastach, czyli tam gdzie poza parkami zieleni jest mało. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby tego typu ogrody powstawały w mniejszych miastach, w których zabytkowa zabudowa nie pozwala na ingerencję w jej strukturę. Przykładem takiej miejscowości jest znajdujące się w południowo-zachodniej części kraju Kłodzko, liczące niecałe 26 tys. mieszkańców. W zabytkowej części miasta mamy do czynienia z ciasną zabudową i choć Kłodzko, patrząc na dostępność przyrody w mieście, wcale nie wypada źle, to jego władze postanowiły skupić się na proekologicznych inwestycjach. W ostatnich latach zrewitalizowano 8 parków i skwerów, tworząc przestrzeń sprzyjającą wypoczynkowi i istnieniu m.in. owadów i ptaków. Teraz przyszedł czas na ogrody wertykalne. W przyszłym roku w mieście pojawią się pierwsze dwa tego typu rozwiązania. Na tym najpewniej jednak się nie skończy.  
Można rzecz, że jesteśmy dopiero na początku walki o dobro naszej planetę. Przez ostatnie dziesięciolecia prowadziliśmy bardzo ekspansywny tryb życia, co doprowadziło do wyniszczenia środowiska naturalnego. Jesteśmy na etapie przewartościowywania naszego podejścia do przyrody i klimatu. W nowoczesnym projektowaniu przestrzeni publicznej duży nacisk kładzie się na ekologię.  Są także sposoby, aby poprawić już istniejące struktury. Dobrym i właściwie nie tak kosztownym rozwiązaniem są ogrody wertykalne.